काठमाडौँ । मंगललाल श्रेष्ठ नेपाली सेनामा २० बर्स सेवा गरेर अवकाश प्राप्त इन्जिनियर हुन् । सेनाको प्राविधिक तर्फ कर्णेल सम्म पुगेका मंगललालको आर्थिक हैसियत सामान्य जनले सोच्न समेत नसक्ने किसिमको रहेको छ । सेनामा सेवा गरेका बाकि कर्णेलहरूको त के कुरा भयो र ठुल ठूला जर्नेलहरू पनि उनको सम्पत्ति देखेर जिब्रो टोक्छन् । हुन त यहाँ जर्नेल हुने बितीकै आर्थिक हैसियत बढि हुनुपर्ने भनेको चाही होइन तर सेना भित्र खरिद सम्बन्धी काम गर्ने र निर्माण हेर्ने हाकिमहरू साँच्चिकै कुवेर भएकै छन् । तर मंगललालको अगाडि उनीहरूको सम्पत्ति पनि फिका सावित हुन्छ ।
मंगललाललाई नजिकबाट चिन्नेहरू भन्छन् : उनले पछिल्ला केही वर्षमा मात्रै काठमाडौँ उपत्यका भित्र दर्जन बढि घर खरिद गरिसकेका छन् । नेपाली सेना भित्र आर्थिक रुपमा निकै विवादीत मानिएका तत्कालीन सेनापति राजेन्द्र क्षेत्री र जर्नेल नरेश बस्न्यातसँग पनि मंगललालले सँगै काम गरेका थिए । जानकारहरू बताउँछन् बस्नेत र क्षेत्री भन्दा पनि मंगललालको आर्थिक हैसियत निकै माथि छ । हुन त मंगललाललेसेनाभीत्रहाकिमहरुलाई मिलाएर आफ्नो मङ्गलम गरेका घटना र कथाहरू यसअघि पनि सार्वजनिक भएकै छन् । जव सम्म शक्तिसँग साटघाट मिलाउन सकिन्छ तबसम्म कुनै दाल नलग्ने हाम्रो जस्तो देशमा मंगललालश्रेष्ठबारे जतिसुकै लेखिएपनि उनको केही बिग्रीनेवाला छैन ।
उनले विवादीत काण्ड घटाइरहन्छन तर उनको आर्थिक हैसियत भने दिन दोगुना रात चौगुनाको दरले बढेको बढयै हुन्छ । सेनाले गर्ने सबैजसो विकास निर्माणका काममा कुनै न कुनै रुपमा मंगललालको मिलेमतो र किर्ते कर्तुतहरू संलग्न भएकै छन् । कम्तिमा यति त ठोकुवा गर्नै सकिन्छ जहाँ बदमासी भयो त्यहाँ मंगल हाजिर भएकै होलान् । यति सम्मकी सम्मानित संस्था नेपाली सेनाका तत्कालीन प्रमुख राजेन्द्र क्षेत्री सेवा अवकाश पछि निरन्तर बदनामीत भएर बाँचिरहेका छन् । सेनापतिका हैसियतले क्षेत्रीले खाली विकास निर्माणको मात्रै होइन समग्र सेनाको नेतृत्व गरेका थिए तर उनलाई यतिधेरै बदनामित बनाउने मध्ये मंगललाल श्रेष्ठ एक नम्बरमै होलान् । तर बदनामित बनाउने र तर मार्ने मंगललाल अवकाश पछि पूर्व प्रधानमन्त्री माधव नेपालको पार्टीको अनुशासन हेर्ने हैसियतमा पुगेका छन् भने क्षेत्री चाही बदनामको भारी बोकेर बाँचिरहेका छन् ।
उनले काठमाडौँ तराई द्रुतमार्गमा घटाएका एकपछि अर्को काण्डहरूको फेहरिस्त हाम्रा पुराना आर्काइभमा सुरक्षित छन् । त्यतिमात्रै होइन सेनाको विकास निर्माणमा उनले गरेका हर एक घटनाक्रमहरू हामी निरन्तर आफ्नो कलम मार्फत प्रहार गरिनै रहन्छौ । किनकि गलत गर्नेहरू ति जो सुकै भएपनि हाम्रो निगरानीमा परिनै रहन्छन् । तर यतिबेला मंगललाल बारे हामीले उजागर गर्न खोजेको विषय भने सेनाभित्रको मात्रै होइन । मंगललाल सेनामा रहँदा पनि सेनाको मात्रै होइन आफ्नो र आफ्ना आफन्तहरूको नाममा बिभिन्न नामका कम्पनीहरू निर्माण गरेर व्यापार गरिरहेकै थिए । सेनाभित्रको जागिर त खाली उनका लागि रवाफ र कार्ड प्रयोग गर्ने माध्यम मात्रै थियो । प्राविधिकका रुपमा सेनाको जागिरे भएपनि उनले आफ्नो जागिरे जिवनकालमा बिस प्रतिशत समय पनि सेनाका लागि नखर्चिएको उनलाई चिन्ने सहपाठीहरु बताउँछन् । त्यो बेला पनि सेनाभित्रको पहुँचको समेत दुरुपयोग गरि उनले सेनाभन्दा बाहिर पनि निरन्तर आफ्ना कम्पनीहरुका लागि मार्केटिङ गरिरहेका भेटिन्थे ।
मंगललाल आफ्नो फाइदाका लागि सेनाका हाकिमरुलाई जसरी सेटिङ गरेर रिजाई रहेका हुन्थे ठिक त्यसै गरि देशको राजनीति र प्रशासनयन्त्तलाई पनि सेटिङ गरिरहेका छन् । जस्तो बाजा उस्तै पैतल चलाउन सिपालु मंगलाल यतिबेला भने आफु मालमाल हुन माधव नेपालको साहारा लिइरहेका देखिन्छन् । सहरी विकास, पयर्टन जस्ता विकासे मन्त्रालय अघिल्लो बर्षदेखि माधव नेपालको जिम्मामा रहेका छन् । जसमध्ये पनि कम्तीमा सहरी विकास मन्त्रालय भित्रका कामको इन्जिनियरिङ देखि ठेक्का सम्मका काममा माधव नेपालको कान भर्ने काम उनै मंगलालले गरिरहेका छन् । सेटिङ मार्फत रकम कलमको जोहो गरिदिने जिम्मा पाएका मंगललाई माधव नेपालले आफ्ना मन्त्रीहरुलाई मात्रै होइन कर्मचारीयन्त्र सम्मलाई काम अराउन सहज हुने हिसावले अनुशासन समितिको सदस्य बनाइदिएका छन् । नत्र बिस बर्ष सेनामा जागिर खाएका मंगललालले कहिल्य माधव नेपाल र उनले हिजो नेतृत्व गरिरहेको नेकपा एमालेमा सेवा गरे ताकि एकाएक केन्द्रय सदस्यको हैसियत रहने अनुशासन आयोगको सदस्य हुने सौभाग्य पाए ।
यद्धवी माधव नेपालको पार्टी एमालेबाट चौटिएको एउटा टुक्रा मात्रै हो त्यहिभएर पनि त्यहाँ जिम्मेवारी बहन गर्नेहरुको कमि रहेको छ । त्यसो भन्दैमा पार्टी राजनीतिमा साइनो सम्बन्धै नभएका मंगललाललाई कसरी एकैचोटीमा केन्द्रीय जिम्मेवारी दिन पर्ने अवस्था आयो ? यसको एउटै कारण छ माधव नेपालले जिम्मा पाएको सहरी विकास मन्त्रालय मार्फत आफ्ना बैध अबैध कम्पनीहरुको बजार बिस्तार गर्ने । उनै मंगललाललाई मालामाल बन्न सहयोग हुने गरि माधव नेपालले उनैलाई बनाइदिए अनुशासन आयोगको सदस्य ।
जसै मंगललालले जिम्मेवारी पाए त्यसै आफ्नो रंग पनि देखाउन सुरु गरिहाले । माधव नेपालको पार्टीको तर्फबाट सहरी विकास मन्त्रालयको जिम्मेवारीमा पुगेकि रामकुमारी झार्कीलाई माधव नेपाल मार्फत भन्न लगाउने काम भयो । माधव नेपालले भन्दा पनि रामकुमारी जस्ता जुझारु नेताहरुले नमान्ने अवस्था आउन सक्छ भन्ने बुझेर उनले आफुलाई केन्द्रीय सदस्य सरहको जिम्मेवारी दिन आग्रह गरे । अब त्यति भएपछि त पार्टीका कुनैपनि नेताहरुले आफ्नै केन्द्रीय तहको जिम्मेवारीमा रहेको व्यक्तिलाई काम नदिइ धरै भएन । त्यसैमा फेरि पार्टीका अध्यक्षको सिफारिस त मंगललालको कोटको खल्तीमा जहिल्यै रेडिमेट हुन्थ्यो । यो सबै पहँुचको फाइदा उठाउदै उनले शहरी विकास मन्त्रालय, शहरी विकास तथा भवन निर्माण विभाग अन्तर्गत रहेको नेपाल शहरी शासकीय तथा पूर्वाधार आयोजनाको १७ वटा नगरपापालिका मध्य करिव १२ वटा वटा नगरपालिकाका कामहरु आफूसम्बद्ध कम्पनी मार्फत सेटिङमा स्टीमेट भन्दा बढी रकम लिन सफल भएको स्रोतको दावी छ । यस कार्यमा सबैभन्दा ठुलो बदमासी तव बाहिर आएको छ जव उनले एक दर्जन बढि नगरपालिकाको काम लिन एउटै सेट बायोडाटाको प्रयोग गरे ।
एउटै बायोडाटाको सेटबाट दर्जन बढि आयोजनाको काम लिनु दिनु आफैमा अख्तियारको दुरुपयोग हो । यस्तो कार्यलाई अख्तियारको दुरुपयोग मात्रै होइन सरकारले तय गरेको खरिद नियमावली र यस आयोजनाको दातृ निकायको रुपमा काम गरिरहेको विश्व बैंकको गाइडलाइन्सको बिरुद्धमा रहेको छ । यस कार्यका लागि मंगललालले माथि नेकपा एकिकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल देखि तत्कालीन मन्त्री र तल नगरपालिकाका कार्यकारी प्रमुख देखि आयोजना प्रमुख सम्म पनि मिलेमतो गरेका छन् । नभए एउटै सेट बायोडाटाले यसरी दर्जन बढि काम दिनै पाइदैन । प्रत्यक एक योजनाका लागि छुट्ट छुट्टै बायोडाटाको आवश्यक्ता पर्दछ । तर यहाँ न सरकारी नियमावलीले तय गरेको मापदण्ड लागु गरियो न वल्र्ड बैंँकको गाइडलाइननै । मंगललाल आफु मालमाल हुन ति सबै स्थापित मुल्य मान्यताको धज्जी उडाउने काम गरे । र उनले फालेको हरियो घाँसको अगाडि सबै उच्च पदस्थहरु नतमस्तक भए ।
मंगललाल आजभोली सहरी विकास मन्त्रालय अन्र्तगतका बिभिन्न विकासे अड्डामा पुगेर आफु माधव नेपाल र झलनाथ खनालको विश्वासपात्र भएकाले मन्त्ती भन्दा पनि आफु शक्तिशाली भएको बताइरहेका हुन्छन् । उनको आशय सहरी विकास मन्त्तालय भित्रको काम दिन मन्त्तीलाई सोधि रहनु नपर्ने र त्यसको सबै जिम्मा माधव नेपाल र झलनाथ खनालले आफुलाई दिएको भन्ने हुन्छ । यस आयोजनाको पचास करोड बढिको काम लिन उनले फेक बायोडाटा समेत व्यापक मात्रामा प्रयोग गरेका छन् । एउटै बायोडाटाबाट सबै काम लिएका उनले सोही एउटा बायोडाटाको सेट भित्र समावेश गरिएका बायोडाटाका सम्बन्धित व्यक्तिहरुलाई आफ्नो बायोडाटा प्रयोग भएको जानकारी समेत छैन । एकातिर भएका व्यक्तिहरुलाई जानकरी छैन भने प्रयोग गरिएका मध्ये अधिकाँस चाहिँ नक्कली बायोडाटा रहेका छन् । यस्तो फर्जि कर्मबाटै आफुलाई मंगलम गरिरहेका मंगललालको आफनो र आफ्नो आफन्तको नाममा गरि कम्तीमा पाँचवटा कम्पनी रहेका छन् ।
अचम्म त के भने उनले फर्जि काम गर्नकै लागि आफ्ना दुइटा कम्पनीको नाममै एउटै किसिमको राखेका छन् । पुरा नाम फरक भएपनि दुवै कम्पनीको छोटकरी नामचाही जिओइसीनै रहेका छन् । यसरी सेनालाई बर्षौ सम्म बदनाम गराएका मंगललाल अब माधव नेपालको बचेखुचेको शाखमा धावा बोल्न आइरहेका छन् । र उनले त्यसो गर्न उनको पार्टी मार्फत सहरी विकास मन्त्रालयमा धमाकेदार बदमासीको सुरुवात पनि गरिसकेका छन् । श्रोत साधनले सम्पन्न रहेको एमालेबाट चोइटिएको आफ्नो सानो पार्टीलाई बचाउन मंगललालले मनग्य सहयोग गर्ने आश्वासन दिएपछि माधव नेपालले उनको विगत जानेर पनि आखा चिम्लीदिएको देखिन्छ ।
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असार २४, २०७९